Podstawą relacji psychoterapeutycznej w terapii poznawczo-behawioralnej (cognitive-behawioral therapy- CBT) jest zasada empiryzmu opartego o współpracę. Zasada ta oznacza, że to Ty jesteś ekspertem od swoich doświadczeń psychicznych. Czyli to Ty możesz powiedzieć, co myślisz, jakie emocje odczuwasz i jak sobie z nimi radzisz. Psychoterapeuta z kolei jest ekspertem od wiedzy psychologicznej i metod leczenia posiadanych przez Ciebie trudności psychicznych.
Współpraca w terapii CBT
Jak wygląda współpraca w terapii poznawczo-behawioralnej?
W terapii poznawczo-behawioralnej podstawową zasadą relacji psychoterapeutycznej pomiędzy psychoterapeutą, a pacjentem jest tak zwana zasada empiryzmu opartego o współpracę.
W psychoterapii oznacza to, że to Ty jesteś ekspertem od własnych doświadczeń, czyli to Ty masz dostęp do wiedzy dotyczącej tego, jakie posiadasz:
✓ Myśli, emocje i reakcje z ciała towarzyszące tym myślom i emocjom
✓ Strategie radzenia sobie (zachowania) z tymi myślami, emocjami i doznaniami fizycznymi.
Empiryzm oparty o współpracę zakłada przy tym, że psychoterapeuta z Twoim aktywnym udziałem jest w stanie zwiększyć Twoją wiedzę, czyli:
✓ Świadomość wspomnianych myśli, emocji, reakcji z ciała i strategii radzenia sobie (zachowań).
✓ Wiedzę odnoszącą się do tego, jakie masz podejście do swoich myśli, emocji, reakcji fizycznych, a także zachowań.
Oznacza to, że we współpracy z psychoterapeutą masz możliwość rozwoju tak zwanej metawiedzy, czyli tego:
✓ Co myślisz sobie o swoich myślach, emocjach i reakcjach z ciała.
Czy myślisz sobie, że myśli i emocje świadczą o tym, jaki jesteś, jacy są ludzie i rzeczywistość. Czy też, że myśli to myśli, a emocje to emocje. Z kolei reakcje fizyczne oznaczają dla Ciebie zagrożenie lub stan, którego nie jesteś w stanie wytrzymać i kontrolować. Czy też stanowią naturalne odczucia z ciała, które są rezultatem doświadczanych myśli i emocji.
✓ Co myślisz sobie o korzyściach i niekorzyściach wynikających z zastosowania określonego zachowania, kontroli nad nim, a także zagrożenia z jego strony.
Empiryzm oparty o współpracę polega również na tym, że dążysz wraz z psychoterapeutą do zwiększenia realnej wiedzy (metawiedzy) dotyczącej:
✓ Swojego myślenia o myślach, emocjach i reakcjach fizycznych.
W terapii poznawczo-behawioralnej dążeniem jest przywrócenie właściwego traktowania myśli i emocji, jako zwykłych zdarzeń w umyśle. Oznacza to, że myśli i emocje są właśnie myślami i emocjami, a nie tym, czym „mówią” nam, że są- czyli, że świadczą o Tobie, innych ludziach, czy też rzeczywistości.
✓ Korzyści i niekorzyści wynikających z zastosowania określonego zachowania, kontroli nad nim, a także zagrożenia z jego strony.
Celem empiryzmu opartego o współpracę w terapii poznawczo-behawioralnej jest więc zwiększenie poziomu:
✓ Realnego myślenia o swoich myślach, emocjach i reakcjach z ciała.
✓ Realnego myślenia o korzyściach i niekorzyściach wynikających z zachowania, kontroli nad nim, jak i również zagrożenia wynikającego z niego.
Celem z kolei tego dążenia w terapii poznawczo-behawioralnej jest większa regulacja Twojego zachowania w podejściu do myśli, emocji i reakcji fizycznych, aby umożliwić Ci bardziej adaptacyjne funkcjonowanie w świecie i realizacje w nim ważnych dla Ciebie wartości.
W terapii poznawczo-behawioralnej istotne są Twoje starania i zaangażowanie w proces psychoterapeutyczny. W związku z tym kluczem do polepszenia Twojego funkcjonowania jest:
✓ Twoja praca podczas sesji psychoterapeutycznej.
✓ Twoje zaangażowanie w pracę osobistą wykonywaną pomiędzy sesjami psychoterapii. Praca osobista polega na wykonywaniu ćwiczeń, metod, zadań, czy eksperymentów mających na celu zwiększenie bardziej korzystnej dla Ciebie regulacji swoich myśli, emocji, reakcji z ciała, jak i również zachowań (strategii radzenia sobie).
✓ Nie jest kluczem bycie idealnym i perfekcyjnym, bo to nie jest realne i potrzebne.
Jak wygląda standardowa sesja w terapii poznawczo-behawioralnej?
Przebieg sesji w psychoterapii poznawczo-behawioralnej może się od siebie różnić. Jednakże w przybliżeniu standardowa sesja terapii poznawczo-behawioralnej składa się z kilku charakterystycznych składowych:
✓ Ocena stanów psychicznych za pomocą różnych metod, kwestionariuszy, skalowania, czy też wywiadu.
✓ Omówienie pracy osobistej wykonywanej pomiędzy sesjami psychoterapii, która może dotyczyć wykonywanych przez Ciebie ćwiczeń, metod, zadań, czy też eksperymentów.
✓ Praca psychoterapeutyczna dotycząca głównego tematu sesji. Główny temat sesji odnosi się bezpośrednio do treści celów psychoterapeutycznych. Czy też pośrednio poprzez skupienie się na zmniejszeniu mechanizmów, które podtrzymują i wzmacniają Twoje problemy w funkcjonowaniu psychicznym. Ponadto na zwiększeniu mechanizmów, których rozwój może pomóc Ci w lepszym radzeniu sobie w życiu.
✓ Zaplanowanie pracy osobistej realizowanej pomiędzy sesjami psychoterapii.
✓ Podsumowanie sesji psychoterapeutycznej.