Terapia poznawczo – behawioralna jest:

✓  psychoterapią, która swoje podstawy teoretyczne, metody, jak i również skuteczność w leczeniu opiera na wynikach badań naukowych (evidence-based treatment). Oznacza to, że terapia poznawczo-behawioralna kieruję się zasadami praktyki opartej na dowodach (evidence-based practice), typowo stosowanej w medycynie (evidence-based medicine).

✓  psychoterapią, która ze względu na swoją potwierdzoną w badaniach naukowych skuteczność leczenia większości zaburzeń psychicznych jest uznawana, jako stanowiąca tak zwany złoty standard leczenia.

✓  psychoterapią, która jest zalecana, jako metoda z wyboru. Metoda z wyboru, czyli taka, która jest najbardziej preferowana spośród dostępnych wyborów leczenia wielu zaburzeń psychicznych przez takie organizacje, jak: APA (American Psychological Association), NICE (National Institute for Health and Care Excellence), CANMAT (Canadian Network for Mood and Anxiety Treatments) i APS (Australian Psychological Society).

Skuteczność terapii poznawczo-behawioralnej
(kliknij w interesujące Cię zagadnienie)

Zaburzenie depresyjne

Z rezultatów badań wynika, że terapia poznawczo-behawioralna:

✓      jest skuteczna w leczeniu epizodu depresyjnego, jak i zapobieganiu jego nawrotom
Solem i in. (2019). Metacognitive therapy for depression: A 3-year follow-up study  >>>

✓      jest bardziej skuteczna w leczeniu zaburzenia depresyjnego, niż standardowe leczenie
Watts i in. (2015). Treatment-as-usual (TAU) is anything but usual: a meta-analysis of CBT versus TAU >>>

✓      jest rekomendowana, jako leczenie pierwszego wyboru dla zaburzenia depresyjnego
CANMAT guide (2018). The CHOICE–D patient and family guide to depression treatment >>>
NICE guideline (2022). Depression in adults: treatment and management >>>
APS (2023). Depression >>>

Zaburzenie lęku uogólnionego

Z rezultatów badań wynika, że terapia poznawczo-behawioralna:

✓      jest skuteczna w leczeniu zaburzenia lęku uogólnionego bezpośrednio po zakończeniu psychoterapii oraz 2 lata później
Cuijpers i in. (2014). Psychological treatment of generalized anxiety disorder: A meta-analysis >>>
Nordahl i in. (2018). Metacognitive therapy versus cognitive–behavioural therapy in adults with generalised anxiety disorder >>>

✓      jest bardziej skuteczna w leczeniu zaburzenia lęku uogólnionego, niż farmakoterapia
Carl i in. (2019). Psychological and pharmacological treatments for generalized anxiety disorder (GAD) >>>

✓      jest rekomendowana, jako leczenie pierwszego wyboru dla zaburzenia lęku uogólnionego
NICE guideline (2011). Generalised anxiety disorder and panic disorder in adults: management >>>
APS (2023). Anxiety disorders >>>

Zaburzenie lęku społecznego

Z rezultatów badań wynika, że terapia poznawczo-behawioralna:

✓      jest skuteczna w leczeniu zaburzenia lęku społecznego bezpośrednio po zakończeniu psychoterapii oraz 12 miesięcy później
Dis i in. (2020). Long-term Outcomes of Cognitive Behavioral Therapy for Anxiety-Related Disorders >>>

✓      jest bardziej skuteczna w leczeniu zaburzenia lęku społecznego, niż psychoterapia psychodynamiczna
Mayo-Wilson i in. (2014). Psychological and pharmacological interventions for social anxiety disorder in adults >>>

✓      jest rekomendowana, jako leczenie pierwszego wyboru dla zaburzenia lęku społecznego
NICE guideline (2013). Social anxiety disorder: recognition, assessment and treatment >>>
APS (2023). Anxiety disorders >>>

Zaburzenie obsesyjno-kompulsywne

Z rezultatów badań wynika, że terapia poznawczo-behawioralna:

✓      jest skuteczna w leczeniu zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego
McKay i in. (2015). Efficacy of cognitive-behavioral therapy for obsessive–compulsive disorder >>>

✓      jest bardziej skuteczna w leczeniu zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego, niż farmakoterapia
Skapinakis i in. (2016). A systematic review of the clinical effectiveness and cost-effectiveness of pharmacological and psychological interventions for the management of obsessive compulsive disorder >>>
Öst i in. (2015). Cognitive behavioral treatments of obsessive–compulsive disorder >>>

✓      jest rekomendowana, jako leczenie pierwszego wyboru dla zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego
NICE guideline (2005). Obsessive-compulsive disorder and body dysmorphic disorder: treatment >>>
APS (2023). Obsessive-compulsive disorder >>>

Zaburzenie lękowe z napadami paniki

Z rezultatów badań wynika, że terapia poznawczo-behawioralna:

✓      jest skuteczna w leczeniu zaburzenia lękowego z napadami paniki
Carpenter i in. (2018). Cognitive behavioral therapy for anxiety and related disorders  >>>

✓      jest bardziej skuteczna w leczeniu zaburzenia lękowego z napadami paniki, niż standardowe leczenie
Papola i in. (2022). Comparative efficacy and acceptability of psychotherapies for panic disorder with or without agoraphobia >>>

✓      jest rekomendowana, jako leczenie pierwszego wyboru dla zaburzenia lękowego z napadami paniki
NICE guideline (2011). Generalised anxiety disorder and panic disorder in adults: management >>>
APS (2023). Panic disorder >>>

Zaburzenie stresu pourazowego

Z rezultatów badań wynika, że terapia poznawczo-behawioralna:

✓      jest skuteczna w leczeniu zaburzenia stresu pourazowego
Lewis i in. (2020). Psychological therapies for post-traumatic stress disorder in adults: systematic review and meta-analysis >>>

✓      jest bardziej skuteczna w leczeniu zaburzenia stresu pourazowego, niż psychoterapia psychodynamiczna
Yunitri i in. (2023). Comparative effectiveness of psychotherapies in adults with posttraumatic stress disorder >>>

✓      jest rekomendowana, jako leczenie pierwszego wyboru dla zaburzenia stresu pourazowego
NICE guideline (2018). Post-traumatic stress disorder >>>
APS (2023). Post-traumatic stress disorder >>>

Zaburzenie lęku o zdrowie

Z rezultatów badań wynika, że terapia poznawczo-behawioralna:

✓      jest skuteczna w leczeniu zaburzenia lęku o zdrowie
Cooper i in. (2023). Cognitive Behaviour Therapy for Health Anxiety: A Systematic Review and Meta-Analysis  >>>

✓      jest bardziej skuteczna w leczeniu zaburzenia lęku o zdrowie, niż standardowe leczenie
Maass i in. (2020). Psychological Interventions for Health Anxiety and Somatic Symptoms >>>

✓      jest rekomendowana, jako leczenie pierwszego wyboru dla zaburzenia lęku o zdrowie
APS (2023). Anxiety disorders >>>

Zaburzenie afektywne dwubiegunowe

Z rezultatów badań wynika, że terapia poznawczo-behawioralna:

✓      jest skuteczna w leczeniu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego
Chiang i in. (2017). Efficacy of cognitive-behavioral therapy in patients with bipolar disorder  >>>

✓      jest skuteczna w zmniejszaniu objawów depresyjnych i maniakalnych w zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym
Chiang i in. (2017). Efficacy of cognitive-behavioral therapy in patients with bipolar disorder  >>>
Demissie i in. (2018). Psychological interventions for bipolar disorder in low- and middle-income countries >>>

✓      jest rekomendowana, jako leczenie wspomagające zaburzenia afektywnego dwubiegunowego
NICE guideline (2014). Bipolar disorder: assessment and management >>>
CANMAT guide (2018). Bipolar Guidelines >>>
APS (2023). Bipolar disorder >>>

Zaburzenia odżywiania

Z rezultatów badań wynika, że terapia poznawczo-behawioralna:

✓      jest skuteczna w leczeniu zaburzeń odżywiania
Linardon (2017). Meta-analysis of the effects of cognitive-behavioral therapy on the core eating disorder maintaining mechanisms  >>>

✓      jest bardziej skuteczna w leczeniu zaburzeń odżywiania, niż psychoterapia psychodynamiczna
Moberg i in. (2021). Effects of cognitive-behavioral and psychodynamic-interpersonal treatments for eating disorders >>>

✓      jest rekomendowana przy leczeniu zaburzeń odżywiania
NICE guideline (2017). Eating disorders: recognition and treatment >>>
APS (2020). Eating disorders: The latest evidence >>>

ADHD – Zespół nadpobudliwości psychoruchowej

Z rezultatów badań wynika, że terapia poznawczo-behawioralna:

✓      jest skuteczna w leczeniu zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD)
Liu i in. (2023). Effectiveness of cognitive behavioural-based interventions for adults with attention-deficit/hyperactivity disorder >>>

✓      jest rekomendowana, jako leczenie wspomagające zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD)
NICE guideline (2018). Attention deficit hyperactivity disorder >>>
APS (2023). ADHD in adults >>>

Zaburzenie borderline

Z rezultatów badań wynika, że terapia poznawczo-behawioralna:

✓      jest skuteczna w leczeniu zaburzenia borderline
Nordahl i in. (2022). Metacognitive Therapy of Early Traumatized Patients With Borderline Personality Disorder >>>
Stoffers-Winterling i in. (2022). Psychotherapies for borderline personality disorder >>>

✓      jest bardziej skuteczna w leczeniu zaburzenia borderline, niż standardowe leczenie
Rameckers i in. (2021). Effectiveness of Psychological Treatments for Borderline Personality Disorder and Predictors of Treatment Outcomes >>>
Oud i in. (2018). Specialized psychotherapies for adults with borderline personality disorder: A systematic review and meta-analysis >>>
Giesen-Bloo i in. (2006). Outpatient Psychotherapy for Borderline Personality Disorder >>>

✓      jest rekomendowana, jako leczenie pierwszego wyboru dla zaburzenia borderline
APS (2018). Evidence-based psychological interventions in the treatment of mental disorders >>>
NICE guideline (2009). Borderline personality disorder >>>

Zaburzenia osobowości

Z rezultatów badań wynika, że terapia poznawczo-behawioralna:

✓      jest bardziej skuteczna w leczeniu zaburzenia osobowości unikającej, zależnej, obsesyjno-kompulsywnej, histrionicznej, narcystycznej i paranoidalnej, niż standardowe leczenie i psychoterapia zorientowana na klaryfikacje
Emmelkamp i in. (2018). Comparison of brief dynamic and cognitive–behavioural therapies in avoidant personality disorder >>>

✓      jest bardziej skuteczna w leczeniu osób z zaburzeniem osobowości unikającej, niż grupy kontrolne
Lotte i in. (2014). Results of a Multicenter Randomized Controlled Trial of the Clinical Effectiveness of Schema Therapy for Personality Disorders >>>

Zaburzenia psychotyczne i schizofrenia

Z rezultatów badań wynika, że terapia poznawczo-behawioralna:

✓      jest skuteczna w leczeniu zaburzeń psychotycznych i schizofrenii
Liu i in. (2018). The Efficacy of Metacognitive Training for Delusions in Patients With Schizophrenia >>>
Solmi i in. (2023). Efficacy and acceptability of psychosocial interventions in schizophrenia >>>
Phelan i in. (2022). The effect of treatment on insight in psychotic disorders >>>

✓      jest bardziej skuteczna w leczeniu zaburzeń psychotycznych i schizofrenii, niż standardowe leczenie
Riehle i in. (2020). Efficacy of Psychological Treatments for Patients With Schizophrenia and Relevant Negative Symptoms >>>
Turner i in. (2020). What Constitutes Sufficient Evidence for Case Formulation–Driven CBT for Psychosis? >>>

✓      jest rekomendowana, jako leczenie wspomagające zaburzeń psychotycznych i schizofrenii
APS (2018). Evidence-based psychological interventions in the treatment of mental disorders >>>
NICE guideline (2014). Psychosis and schizophrenia in adults >>>

Zaburzenia snu i bezsenność

Z rezultatów badań wynika, że terapia poznawczo-behawioralna:

✓      jest skuteczna w leczeniu zaburzeń snu i bezsenności
Selvanathan i in. (2021). Cognitive behavioral therapy for insomnia in patients with chronic pain  >>>

✓      jest bardziej skuteczna w leczeniu zaburzeń snu i bezsenności, niż farmakoterapia
Zhang i in. (2022). Comparative efficacy and acceptability of psychotherapies, pharmacotherapies, and their combination for the treatment of adult insomnia >>>

✓      jest rekomendowana, jako leczenie pierwszego wyboru dla zaburzeń snu i bezsenności
APS (2023). Insomnia >>>

Uzależnienia (w tym hazard) i używanie substancji

Z rezultatów badań wynika, że terapia poznawczo-behawioralna:

✓      jest skuteczna w leczeniu uzależnień (w tym hazardu) i używania substancji
Boness i in. (2023). An evaluation of cognitive behavioral therapy for substance use disorders >>>
Gooding i in. (2009). A systematic review and meta-analysis of cognitive-behavioural interventions to reduce problem gambling >>>

✓      jest bardziej skuteczna w leczeniu uzależnień (w tym hazardu) i używania substancji, niż standardowe leczenie
Ii i in. (2019). Psychological flexibility-based interventions versus first-line psychosocial interventions for substance use disorders >>>
Cowlishaw i in. (2012). Psychological therapies for pathological and problem gambling >>>

✓      jest rekomendowana przy leczeniu uzależnień (w tym hazardu) i używania substancji
NICE guideline (2011). Alcohol-use disorders >>>
NICE guideline (2007). Drug misuse >>>
APS (2023). Alcohol and other drugs >>>
APS (2023). Gambling >>>

Dysmorfofobia

Z rezultatów badań wynika, że terapia poznawczo-behawioralna:

✓      jest skuteczna w leczeniu dysmorfofobii
Harrison i in. (2016). Cognitive-behavioral therapy for body dysmorphic disorder  >>>

✓      jest bardziej skuteczna w leczeniu dysmorfofobii, niż terapia wspierająca
Wilhelm i in. (2019). Efficacy and Posttreatment Effects of Therapist-Delivered Cognitive Behavioral Therapy vs Supportive Psychotherapy for Adults With Body Dysmorphic Disorder >>>

✓      jest rekomendowana przy leczeniu dysmorfofobii
NICE guideline (2005). Obsessive-compulsive disorder and body dysmorphic disorder: treatment >>>

Fobie specyficzne

Z rezultatów badań wynika, że terapia poznawczo-behawioralna:

✓      jest skuteczna w leczeniu fobii specyficznych
Kaczkurkin i in. (2022). Cognitive-behavioral therapy for anxiety disorders: an update on the empirical evidence >>>

✓      jest bardziej skuteczna w leczeniu fobii specyficznych, niż placebo
Wolitzky-Taylor i in. (2008). Psychological approaches in the treatment of specific phobias: A meta-analysis >>>

✓      jest rekomendowana, jako leczenie pierwszego wyboru dla fobii specyficznych
APS (2018). Phobias >>>
Society of Clinical Psychology (2023). Specific Phobias >>>

Przewlekły ból

Z rezultatów badań wynika, że terapia poznawczo-behawioralna:

✓      jest skuteczna w redukcji przewlekłego bólu
Petrucci i in. (2021). Psychological Approaches for the Integrative Care of Chronic Low Back Pain >>>

✓      jest bardziej skuteczna w redukcji przewlekłego bólu bezpośrednio po interwencji, niż standardowe leczenie
Yang i in. (2022). Evaluation of Cognitive Behavioral Therapy on Improving Pain, Fear Avoidance, and Self-Efficacy in Patients with Chronic Low Back Pain >>>

✓      jest rekomendowana, jako jedna z metod leczenia przewlekłego bólu
NICE guideline (2021). Chronic pain >>>

Prokrastynacja

Z rezultatów badań wynika, że terapia poznawczo-behawioralna:

✓      jest skuteczna w leczeniu prokrastynacji
Rozental i in. (2018). Targeting Procrastination Using Psychological Treatments >>>

✓      jest bardziej skuteczna w leczeniu prokrastynacji, niż standardowe leczenie
Eerde i in. (2018). Overcoming procrastination? A meta-analysis of intervention studies >>>

✓      trzeciej fali jest tak samo skuteczna lub bardziej skuteczna w odroczonym w czasie pomiarze, niż klasyczna terapia poznawczo-behawioralna
Wang i in. (2016). Acceptance and Commitment Therapy and Cognitive–Behavioral Therapy as Treatments for Academic Procrastination >>>